Bir Stratejik Yönetim Aracı Olarak Dengeli Kurum Karnesi
"Sonuç odaklı olmak" sık duyduğumuz güçlü bir kavramdır. Bazı kurumlarda temel değerler arasında yer alır.
İş sonuçları değerlendirilirken ilk akla gelen kriter finansal sonuçlar olabilmektedir. Şirketin “ne kadar para kazandığı” önemli olmakla birlikte, diğer süreçlere dikkat edilmediğinde sürdürülebilir performansın elde edilmesi zorlaşacaktır. Bu durumu fark eden Robert Kaplan ve David Norton, şirketlerin performansını dört boyutta değerlendirmeyi içeren Dengeli Kurum Karnesi (Balanced Scorecard) sistemini geliştirdiler.
Bu yaklaşımda finansal bakış yanında, iş süreçleri, öğrenme-büyüme ve müşteri boyutlarında da değerlendirme söz konusudur. Şirketlerde kalıcı ve sağlıklı sonuçlar elde edebilmek için, organizasyonu tüm yönleriyle değerlendirme, hata ve eksiklerden dersler çıkarma, düzeltici aksiyonlar planlama ve neticede kurumu bulunduğu yerden daha üst seviyelere çıkarmaya imkan sağlayan bu yaklaşım günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu araç 1990’lı yıllardan günümüze kadar pek çok işletmenin başarılı sonuçlar elde etmesine yardımcı olmuştur.
Balanced Scorecard’ın gelişim sürecinde, şirketler için hayati öneme sahip stratejik hedeflerin değerlendirilmesi ve başarı elde edilebilmesi için hedeflerin yönetimi öne çıkmıştır.
Kısaca bahsetmek gerekirse, bu sistem marifetiyle şirketlerin hazırladıkları stratejik planlarının gerçekleşebilmesi için organizasyonun tamamına sorumluluk veren bir yapı kurulmaktadır. Bu yapıda, misyon ve vizyona ulaşılmasını sağlayacak ana ve alt stratejik hedeflere ilişkin yeterli detay ve sayıda anahtar performans göstergeleri (KPI-key performance indicator) belirlenir. Aynı zamanda söz konusu hedeflere ulaşmak için ihtiyaç duyulan projeler belirlenir ve başlatılır. Sürekli takiple ve belirlenecek periyotlardaki izleme ve değerlendirmelerle sistem işletilir.
İzleme ve değerlendirmelerde elde edilen sonuçlar ve tecrübeyle de şirketin hedeflediği vizyona ulaşmasında karşılaşılan engeller tespit edilir. Gerekli durumlarda stratejik planda revizyonlar yapılır.
Şirketlerde stratejik hedeflere ulaşmada bahsettiğimiz dengeli bakışın olmadığı durumlarda nelerle karşılaşabileceğimizi bazı somut örneklerle paylaşalım:
· Gelişim ihtiyacı olan çalışanlar bilinmez,
· Kurum içinde birimler arası işbirliği zayıfsa görülmez,
· Kurumun stratejisinde yanlışlık varsa ortaya çıkmaz,
· Bazı iyileşmelerin kısa zamanda olamayacağı anlaşılmaz,
· Büyük yapısal dönüşümler için stratejik plan yapılmaz,
· İş süreçlerindeki israf noktaları gündeme gelmez,
· Önceliklerde yapılması gereken değişiklikler değerlendirilmez,
· “Müşteri her zaman önceliklidir” olarak sloganlaştırılabilecek müşteri odaklılık ıskalanır,
· Kıt kaynakların yanlış tahsisi bilinmeyeceği için bu durum devam eder,
· Kurumun icracılık kabiliyeti sorgulanmaz,
· Faaliyetlerin izleme sürecinde ara dönem değerlendirmeler yapılmaz,
· Sonuca gitmekte zorlanan organizasyon yapısında değişiklik kimsenin aklına gelmez.
Yukarıdaki örnek konular dikkate alındığında görüldüğü gibi Balanced Scorecard sisteminde sonuca giden tüm süreçler dikkate alınarak yönetim kalitesi artırılmaktadır. Performans ve başarıda en kritik faktör olan insana özel değer verildiği için kurumlarda tüm tarafları memnun eden sonuçların elde edilmesi sağlanmaktadır.
Böylece ciddi emek ve daha önemlisi gelecek hayalleri ile hazırlanan stratejik plandaki hedeflerin gerçekleşebilmesi için, sistematik ve kontrol edilebilir bir yapı elde edilir.
Muhammed SATILMIŞ
Strateji, Performans, Liderlik, Kurumsal Risk Yönetimi, Süreç Analizi ve İyileştirme, Koçluk ve Mentörlük
Yazarımıza Ait Diğer Yazılar