İnsan Kaynakları alanındaki etkin mülakat tekniklerinin gelişmesiyle birlikte artık adaylar birçok parametreden değerlendirmeye tabi tutulmakta; yeni mezun veya yetiştirilmek üzere alınacak pozisyonlarda bile adaylarla en az 2-3 görüşme gerçekleştirilmektedir. Görüşme sayılarının fazlalığı doğal olarak her adaya ayrılan görüşme sürelerini de düşürdüğünden artık adaylar 20 dakika veya yarım saatlik sürelerde karşı tarafa hem mesleki tecrübesiyle hem de kişisel özellikleriyle ilgili pozisyona en uygun aday olduğunu kanıtlamak durumunda kalmaktadır.

Hayatımızın birçok aşamasında gerçekleştirdiğimiz iş görüşmelerinde temel görgü kurallarına riayet edilmemesi, üslup kalitesinde bozuklukların yaşanması, iş görüşmesine uygun kıyafetlerle gelinmemesi, özensiz veya tıraş olmadan iş görüşmesine gelinmesi, özgeçmişin doğru / güncel olmaması gibi birçok konuda gerekli hassasiyetin gösterilmemesi daha ilk görüşmeden sürecin olumsuz ilerlemesine sebep olmaktadır. Birçok aday karşı tarafta olumlu izlenim bırakan bu detaylara gerekli özeni ve önemi göstermediğinden dolayı maalesef daha ilk görüşmede elenmektedirler. Bu anlamda adaylara yönelik olarak herhangi bir insan kaynakları görüşmesinde dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıda belirtilmiştir;

• Başvuru yapmadan önce CV güncellemeli, hatta pozisyona yönelik olarak ek bilgiler gerekiyorsa CV’ye eklenmelidir. Mülakata çağrılmak için CV’nin profesyonel, güncel ve söz konusu pozisyona uygun olması gerektiği unutulmamalıdır. Düzgün ve kurumsal bir CV mülakatın verimli geçmesine de katkı sağlayacaktır.
• İnsanların hakkımızdaki düşüncelerinin ilk izlenimlerinden edindikleri ve bu ilk izlenim eğer olumsuz ise bunu değiştirmenin hiç de kolay olmadığı bilinen bir gerçektir. İş görüşmesine nötr tonlarında takım elbise tercih edilmelidir. Gömlek ve kravat ile ayakkabı ve kemer seçimlerimizin takım elbiseyle ve birbirleriyle uyumlu olması önemlidir. Mavi yaka pozisyonlar Formen Teknisyen pozisyonlar için yapılacak iş görüşmelerinde ise takım elbise zorunluluğu olmamakta birlikte spor olmayan kıyafet tercih edilmelidir. Bayanlar ise, iş görüşmesine giderken kurumsal renklerde etek-ceket veya pantolon-ceket şeklinde kombine edilmiş bir kıyafet tercih etmelidir. Ayrıca ağır ve iddialı makyajdan da mümkün olduğunda kaçınmalıdır.
• İş görüşmesi öncesinde hangi kurum için iş görüşmesi yapılacağı eğer biliniyor ise söz konusu kurumla ve mülakatı gerçekleştirecek kişi ile ilgili internetten vb. kaynaklardan ön araştırma yapılmalıdır.
• İş görüşmesi öncesinde başvurulan pozisyonun tanımı/ ilan metni görüşmenin gerçekleştirileceği yerde hazır olarak bir kez daha söz konusu pozisyon için güçlü ve zayıf yönlerini gözden geçirmeli, varsa ilan metninin bir kopyasını ve güncel özgeçmişinizin görüşme esnasında yanınızda bulunması yararlı olacaktır.
• İş görüşmesinde söz konusu saatte söz konusu yerde bulunmak çok önemlidir. Herhangi bir görüşmeye bir dakika geç kalmakla bir saat geç kalmak arasında kişisel imaja olumsuz etkileri açısından çok da fark etmediği prensibiyle hareket ederek iş görüşmesi öncesinde trafik durumu, görüşme yerinin bilinirliliği / bulunurluluğu vb. çevresel koşulları düşünerek ihtiyatlı davranmak gerekmektedir. Görüşme yerine görüşme saatinden en az 15 dakika öncesinde gelmek görüşme öncesinde soluklanmak ve günlük streslerden uzaklaşarak görüşme öncesi pozitif enerji depolamak için fırsat verecektir.
• Mülakatı gerçekleştirecek kişiyle kurulacak ilk iletişim esnasında karşı tarafın gözünün içine bakarak hafif tebessüm edilmesi ve tokalaşma esnasında karşı tarafın avuç içinin çok fazla sıkılmadan sarılması karşı tarafta “özgüven sahibi bir kişi” izlenimi oluşturacaktır.
• Mülakatın yapılacağı toplantı odasına mülakatı gerçekleştirecek kişiyle birlikte girilmesi durumunda karşı tarafın oturmasını bekledikten sonra kişinin tam karşında olacak şekilde ya da karşı tarafın gösterdiği şekilde oturulmalıdır. Mülakatı gerçekleştirecek kişiden önce toplantı odasında bulunması durumunda toplantı masasının yan kısmına oturulmalıdır.
• İş görüşmesi esnasında cep telefonların mutlaka kapatılması veya “sessiz” konumunda tutulması gerekmektedir. Bu yüzden görüşme öncesinde mutlaka cep telefonları kontrol edilmelidir.
• İş görüşmesine giderken mutlaka yanınızda kalem ve kâğıt bulundurunuz. Görüşme esnasında görüşülen konularla ilgili kısa notların alınması adayın da söz konusu pozisyonla ilgili daha iyi değerlendirme yapabilmesine katkı sağlar ve karşı tarafta olumlu bir izlenim bırakır.
• Cep telefonu, sigara paketi, cüzdan, gözlük vb. eşyalar toplantı masasının üzerine konulmamalıdır. Bu, sizin iş görüşmesine verdiğiniz önemi ve kurumsal duruşunuzu gösterir.
• İş görüşmelerinin çoğu yapılandırılmamış geleneksel (sohbet şeklinde) şeklinde geçtiği için adayların kısa bir zaman diliminde kendilerini çok iyi ifade etmeleri gerekmektedir. Bu sebeple zaman yönetimi açısından görüşmenin başında mülakatı gerçekleştiren kişiye görüşme süresinin ortalama ne kadar süreceği şeklinde bir soru yöneltilip görüşme esnasında üzerinde durulacak konuların yoğunlukları ayarlanmalıdır.
• İş görüşmesi esnasında adaya içecek bir şey ikram edilmek istendiği takdirde mümkünse kabul edilmemeli veya çay, su, meşrubat gibi basit / hazırlanması kolay içecekler istenmelidir. Bu sizin mütevazı bir karaktere sahip biri olduğunuzu gösterir. Örneğin Türk kahvesi, Nescafe vb. içeceklerin istenmesi karşı tarafta olumsuz bir izlenim oluşturabilir. Muhtemelen bu içecekleri içmeye zaman zaten olmayacaktır. Ayrıca söz konusu içeceklerin üzerinize dökülmesi, akabinde yaşanabilecek odaklanma ve motivasyon problemlerine sebep olabilir.
• Görüşme esnasında konuşma tarzına ve ses tonuna dikkat edilmelidir. Konuşmalarınız argo kelimelerden uzak, açık, anlaşılır, tutarlı ve güven veren üslupta olmalıdır. Çok yavaş yada çok hızlı konuşulmamalıdır. İlk görüşmelerde iş tecrübeleri anlatılırken kısaltma ve teknik jargonlar kullanılmamalıdır. Ayrıca günlük hayatta çok sık kullandığımız “hmm, eee” gibi sesler mümkün olduğunca çıkarılmamalıdır.
• Mülakat esnasında dürüst, samimi, tutarlı, nazik ve kurumsal bir üslup kullanılmalıdır. Ayrıca karşı tarafın sözünü kesmemeye de dikkat edilmelidir. Asla yanlış bilgi verilmemeli, bilgi saklanmamalıdır.
• Görüşme gerçekleştirilirken vücut dilimizin karşı tarafa verdiği sinyallere dikkat edilmelidir. Görüşmede dik bir şekilde oturarak, karşı tarafla sürekli ve rahatsız edici olmamak kaydıyla göz teması kurulmalıdır. Geriye yaslanarak, ayak ayak üstüne atarak, kolları birleştirerek oturmak olumsuz izlenim bırakabilir. Genelde adaylar mülakat stresinden dolayı ellerini nasıl konumlandıracaklarını bilemezler. Bu sebeple elleri masanın üzerinde tutmak, -ellerinizin hareketlerini kontrol etmeniz açısından- elinize bir kalem almak faydalı olacaktır.
• Görüşmede karşı tarafın hakkınızda en iyi değerlendirmeyi yapacağı şekilde yeterli, doğru ve tutarlı bilgi karşı tarafa aktarılmalıdır. Gereksiz ayrıntılarda boğularak mülakat süresini verimsiz kullanmak veya daha önce çalıştığı kurumun mahrem bilgilerini (özellikle muhasebe, finans, bütçe, IT, kişisel sırlar vb konularda) paylaşmak olumsuz değerlendirilmenize sebep olabilir. Konuyu beklentileriniz ve amaçlarınız doğrultusunda mümkün olduğunca net ifade kullanarak sürdürmeniz fayda sağlayacaktır. Maddi beklentilerinizle ilgili bir esneme paydası olsa da net ifadeler kullanmanız süreci rahatlatır. Maddi ve sosyal haklarla ilgili olarak yasal olmayan konulardan kaçınılmalıdır.
• Görüşmenin sonunda genellikle mülakatçılar adaya herhangi bir sorusunun olup olmadığını sorarlar. Bu durumda çekingen kalmaya gerek yoktur. Söz konusu pozisyonla ilgili aklınıza takılan / merak ettiğiniz konular ve işe alım süreci ile ilgili sorular sorulabilir.
• Görüşme sonunda mülakatı gerçekleştiren kişinin kartviziti istenebilir. Görüşme sizin açınızdan olumsuz geçmiş olsa bile güler yüzlü bir şekilde tokalaşarak görüşme sonlandırılmalıdır.
• Görüşme sonrasında çok ısrarcı olmamak şartıyla süreç takip edilmeli ve ilgili olunduğu belli edilmelidir.